Гульназ Кадыр, «Ж?мыссыз ?ал?ы? келсе, орамал та?...»
10 октября, 2012 - 06:29
Гульназ Кадыр, «Ж?мыссыз ?ал?ы? келсе, орамал та?...»
Автор: Администратор
546

Гульназ Кадыр,



«АЛАТАУ» газеті, №10, 10.03.2011ж


Статистика агенттігіні? деректеріне с?йенер болса?, ел т?р?ындарыны? 26,2 пайызы – христиан, 0,1 пайызы – буддизм, 0,03 пайызы – иудаизмды, 70,2 пайызы – ислам дінін ?станады. Ата за?ымызды? «Адам ж?не азамат» б?ліміні? 14-бабы, 2-тарма?ында «Тегiне, ?леуметтiк, лауазымды? ж?не м?лiктiк жа?дайына, жынысына, н?сiлiне, ?лтына, тiлiне, дiнге к?з?арасына, нанымына, т?р?ылы?ты жерiне байланысты немесе кез келген ?зге жа?даяттар бойынша ешкiмдi еш?андай кемсiтуге болмайды» делінген. Біра? д?л ислам ?а?идасына орай орамал та?атын ?ыздар?а ?атысты б?л бапты? бабы к?п болып т?р?ан к?рінеді.


??ла? т?рер болса?, б?гінде орамал та?ып, ?урет жерлерін с?? к?здерден жауып ж?реген м?сылман ?ыз-келіншектеріні? айтар у?жі к?п. Мектеп о?ушылары мен студент ?ыздарды? білім беру орындарыны? басшыларына ?кпесі ?ара ?азандай. Ал, білімін ?лде?ашан тамамдап, ?олына дипломдары тигендері болса, к?бі ж?мыс?а орналаса алмай ?лек. Осы орайда есімдері ?з ?алаулары бойынша жасырулы к?йде ?ал?ан ?ыздармен біраз сыр-с?хбат ?йымдастыр?ан болатынбыз:
Мен ?алада?ы балаба?шаларды? бірінде психолог болып ж?мыс істеймін. Отбасым шари?ат ?кімін толы?ымен орындау?а тырысады. ?кінішке орай, ?о?амны? бізді? діни ?станымымызды жа?тамауы себепті, біраз н?рселерден бас тарту?а тура келіп отыр. Мына ?ымбатшылы? заманында барлы? ж?кті ота?асына ?ана артып ?ойып, ?йде бала-ша?амен отыру м?мкін емес. Мені? біліктілігім мен т?жірибемді ескерген ж?мыс берушілер «бізде ж?мыс істегі?із келсе, орамалды шешуге тура келеді» деген талап ?ой?ан со?, амал жо?, келістім. Біра? ж?мыстан тыс уа?ытта орамалымды та?амын – десе, Талды?ор?ан ?алалы? мектептерді? бірінде 11-сыныпта о?итын Наргиз есімді бойжеткен:
Бізді? мектепте хиджаб кимек т?гілі, мешітке бару?а тиым салады. Бір-екі рет осы?ан байланысты жиналыс ашып, «кін?лілермен ж?мыс» жаса?ан болатын, - дейді. Ал ?зі араласатын м?сылман ??рбылары к?п Зарина есімді келіншек:
Мені? таныстарымны? кейбірі бала т?рбиесімен айналысып, ?йде отыр. Ал жо?ары білімі барлар маманды?ы бойынша екі ?ол?а бір к?рек іздеп ?анша компания, фирма, мемлекеттік мекемелерді? табалдыры?ын тоздыр?аннан еш н?тиже шы?па?анды?тан, бірі д?кенде сатушы болса, ?ал?андары ?йде отыр – дейді Зарина ханым.
Павлодар мемлекеттік университетінде он бір жыл д?ріс о?ы?ан ?стаз болса, намаз?а ж?мыс істеп ж?рген кезінде жы?ылып, хиджапты да осы уа?ытта киген. Алайда ж?мыс беруші тарапынан ?ысым?а ?шырап, ?з еркімен ж?мыстан кету туралы ?тініш жазу?а м?жб?р бол?ан. ?азір д?кенде сатушы болып ж?мыс істейді. Міне осылайша тізе берсек, мысалдарды шексіз-шетсіз келтіре беруге болады. Осылардан-а? мемлекетімізде ислами талап?а с?йкес хиджаб киген ?ыздар дискриминация?а ?шырап жат?анды?ын бай?ау?а болады. Б?л тек Конституцияны? б?зылуынан ?ана хабар бермейді, сонымен ?атар 2003 жылы ?аза?стан ратификацияла?ан Азаматты? ж?не саяси ???ы?тар ж?ніндегі халы?аралы? пакітні? 2, 16, 18-баптарына ж?не 2003 жылы ратификацияланып, 2006 жылы за?ды? к?шіне енген Экономикалы?, ?леуметтік, м?дени ???ы?тар ж?ніндегі халы?аралы? пактіні?: «барлы? мемлекеттер осы  Пактіде атал?ан ???ы?тарды ж?зеге асыруда кепіл болу?а міндетті ж?не н?сіліне, т?сіне, жынысына, тіліне, діни сеніміне, саяси немесе ?зге м?ліктік жа?дайына, тууына ж?не ?зге де м?н-жайлар?а ?атысты кемсітілмей ж?зеге асырылуына кепіл болу?а міндетті» деген 2-бабыны? 2-тарма?ына ?айшы келеді. Орамал та??ан ?йелді ?олдамайтын ж?мыс берушілерді? бірі «хиджаб ?азіргі заман?а лайы?ты киім емес» дегенді ал?а тартса, білім ордаларын бас?аратындар к?біне ?йымны? ішкі Жар?ысында біры??ай форма кию керек деп жазыл?анды?ына ар?а с?йеп, ?здігімен топшылау?а тырысады. Осылайша ?й ішіне ?й тіккендерді? ?рекеті ?аншалы?ты за?ды екенін білу ?шін Адам ???ы?тары мен за?дылы?ты са?тау ж?ніндегі ?аза?стан халы?аралы? бюросыны? ?о?амды? ?абылдау б?ліміні? жетекшісі Инара Алдыбаевамен хабарлас?ан болатынбыз. Оны? с?зіне с?йенсек, мемлекетімізді? бір де бір нормативтік актісінде хиджаб киюге тыйым салу туралы бап жо?, ал халы?аралы? адам ???ы?ы концепциясы бойынша азамат мемлекет конституциясымен тікелей тыйым салынба?ан іс-?рекетті ж?зеге асыру?а ???ылы. Я?ни мектеп, жо?ары о?у орны, не ж?мыс орны ішкі т?ртіпті ал?а тарта отырып, орамал та?у?а тыйым сал?ан кезде жо?арыда атал?ан за?дар?а ?айшы ?рекет жаса?ан болып табылады. Ондайда ?з ???ы?ын ?ор?ау ?шін сот?а ша?ым т?сіруіне болады. – дейді маман.
«Жы?ыл?анны? ?стіне ж?дыры?» демекші, мемелкеттік ж?не халы?аралы? ???ы? нормаларында жазыл?ан жо?арыда?ы баптар?а ?арамастан, ел тізгінін ?стап отыр?ан а?аларымыз да м?сылман ?йелдеріні? б?л киім ?лгісіне ?арсылы? білдіріп, парламентте арнайы за? ?зірлеу керек деп бірнеше рет жалпа? ж?рт?а жар сал?ан болатын. Біра? жуырда ?аза?стан Ислам конференциясы ?йымына т?ра?алы? ететінін естеріне т?сірген болу керек, ?зірше жабулы ?азан жабулы к?йінде т?р. Іс насыр?а шауып, алда?ы уа?ытта м?ндай за? ?абылданып жатса, онсыз да ж?мыссызды? ?ршіп т?р?ан б?гінгі заманда, ж?мыстан босату?а тек ішкі т?ртіпке ба?ынбау, ісіне жауапкершілікпен ?арамау ?ана емес, орамал та?у да себеп болуы м?мкін. Демократиялы елімізді? ілгері ?адам басып, ?ар?ынды дамуына бастап?ы екі себеп шын м?нінде ?з кесірін тигізіп жатса, со??ысын за?мен шектегеннен кім ?тады, кім ?тылады? Осындайда жетпіс жыл б?рын а? жаулы?пен алыс?ан атеистер д?уірі ?айта келген бе деген ойда ?аласы?...